สัจธรรมแห่งชีวิต

บทคัดย่อ

ความจริงอย่างหนึ่งที่ต้องเกิดกับทุกชีวิตก็คือความตาย ไม่มีใครหนีความตายพ้น ดังนั้นหากไม่อยากทุกข์ทรมาน เมื่อวันนั้นมาถึง เราจึงควรเตรียมใจรับมือกับความตายเสียแต่เนิ่นๆ เช่น เตือนใจตนเองอยู่เสมอว่าชีวิตของเราต้องสิ้นสุดไม่วันใดก็วันหนึ่ง ขณะเดียวกันเมื่อรับรู้ถึงความตายของใคร โดยเฉพาะคนที่เรารู้จัก ก็ควรน้อมมาสู่ตัวเองว่า สักวันหนึ่งเราก็ต้องเป็นเช่นเดียวกับเขา

งานศพเป็นโอกาสหนึ่งที่เราควรย้ำเตือนหรือระลึกถึงสัจธรรมดังกล่าว นอกเหนือจากการบำเพ็ญกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับและช่วยปลอบประโลมใจผู้ที่สูญเสียคนรักให้คลายจากความเศร้าโศห ประเพณีไทย โดยเฉพาะธรรมเนียมทางพุทธศาสนา จึงมีกิจกรรมหลายอย่างเพื่อวัตถุประสงค์ดังกล่าว รวมทั้งการแสดงธรรมให้แก่ผู้มาร่วมงาน

บ่อยครั้งที่ข้าพเจ้าได้รับนิมนต์ให้แสดงธรรมเนื่องในโอกาสดังกล่าว แต่เนื่องจากผู้ที่ได้รับฟังธรรมกถาดังกล่าวจำกัดอยู่ในวงเล็กๆ หลายท่านที่ไม่ได้ไปรวมงานเมื่อทราบว่าข้าพเจ้าไปแสดงธรรม มักถามหาหรืออยากทราบเนื้อหาจากการแสดงธรรมดังกล่าว บางครั้งก็มีการนำเนื้อความเผยแพร่ทางเฟซบุ๊คหรือช่องทางอื่น แต่ก็มีธรรมกถาหลายชิ้น ที่ไม่ได้เผยแพร่สู่การรับรู้ของคนทั่วไป ด้วยเหตุนี้ข้าพเจ้าจึงนำธรรมกถาจำนวนหนึ่ง มารวมพิมพ์ในหนังสือเล่มนี้

ธรรมกถาส่วนใหญ๋ในหนังสือเหล่านี้ ข้าพเจ้าแสดงในงานศพบ้างก็เป็นการแสดงธรรมในงานสวดพระอภิธรรมบ้างก็เป็นการเทศน์ก่อนประชุมเพลิง ผู้ที่วายชนม์ส่วนใหญ่เป็นผู้ที่ข้าพเจ้ารู้จักและเคารพนับถือเป็นส่วนตัว มีทั้งพระ ภิกษุ แม่ชี และฆราวาส มีทั้งผู้ใหญ่และผู้ที่เยาว์วัยกว่า แม้เนื้อหาบางส่วนซ้ำกันอยู่บ้าง ก็ขอให้ถือว่าเป็นการย้ำเตือนถึงความจริงที่เราทุกคนต้องประสบไม่ช้าก็เร็ว

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นเพื่อแจกเป็นธรรมทานเนื่องในการบำเพ็ญทักษิณานุปทานประจำปีให้แก่ญาติผู้ใหญ่และบุคคลในครอบครัวของข้าพเจ้าที่จากไป สำนักพิมพ์รินธรรมเห็นว่าหนังสือเล่มนี้น่าจะเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่านทั่วไป จึงขอร่วมพิมพ์หนังสือเล่มนี้ด้วย ข้าพเจ้ายินดีอนุญาตตามประสงค์

พระไพศาล วิสาโล

2 กุมภาพันธ์ 2568